Znamy już pochodzenie ziaren kakaowca oraz jego niezwykłe właściwości. Teraz czas na inne składniki, bez których nie wyobrażamy sobie pysznej czekolady. Droga wielu z nich na nasz stół była długa, gdyż przywędrowały do Polski z drugiego końca świata.

Orzeszki ziemne
Dzięki nim czekolada staje się bardziej chrupka i zyskuje nutkę przyjemnej goryczy. Orzeszki arachidowe, inaczej zwane ziemnymi lub fistaszkami, tak jak ziarna kakaowca przybyły do nas z Ameryki. Archeologowie szacują, że na terenie dzisiejszego Peru Indianie uprawiali orzeszki już 7,6 tys. lat temu! Do Europy trafiły wraz z hiszpańskimi kupcami, którzy odkryli je na targu w Tenochtitlan – potężnym mieście imperium Azteków w 1521 r.

Obecnie nie spotkamy już dziko rosnących orzeszków ziemnych, ich uprawa rozprzestrzeniła się za to na całym świecie. Plantacje znajdziemy m.in. w Argentynie, Senegalu, Indiach, Indonezji i USA, gdzie masło orzechowe ma wręcz kultowy status. Fistaszki zawierają wiele cennych dla zdrowia składników, m.in. białko, witaminę B3, błonnik oraz potas. Są nieodłącznym elementem wielu lubianych słodyczy, np. cukierków M!chałki z Wawelu (które zawierają ich aż 26 proc.).

Dowiedź się więcej - poznaj właściwości orzeszków i oleju arachidowego!

Rodzynki
Ten słodki przysmak sprawdza się równie dobrze w czekoladzie, jak i w parze z innymi słodkościami, np. ciastami czy bitą śmietaną. Rodzynki to tak naprawdę suszone winogrona. Podobnie jak inne bakalie (czyli suszone owoce, orzechy i ziarna), w charakterze deseru były spożywane od czasów starożytnych w Grecji, Egipcie, Palestynie czy też Mezopotamii. Wzmianki o rodzynkach znajdują się nawet w Biblii (choćby w Księdze Ozeasza) – w czasach króla Dawida stanowiły popularny dodatek do potraw świątecznych.

Na świecie produkuje się rocznie ponad 1,2 mln ton rodzynek (dane z 2016 r.) – najwięcej w USA, Turcji, Grecji, Iranie, a także RPA i Australii. Istnieje kilka ich odmian – smyrneńskie, sułtańskie, koryntki, cybeby – klasyfikuje się je ze względu na szczep winogron, z którego powstały. Rodzynki swój słodki smak zawdzięczają wysokiej koncentracji cukru (m.in. fruktoza), posiadają również antyoksydanty oraz witaminę C.

Jeśli spotkasz je w słodyczach, zwróć uwagę na to, czy nie są siarkowane - tych z dwutlenkiem siarki staraj się unikać.

Mięta
Wśród ziół próżno szukać rośliny o bardziej uniwersalnym zastosowaniu. Miętę znajdziemy w gumach do żucia, herbatach, czekoladzie, lemoniadzie, a nawet niektórych lekach. Swoją nazwę zawdzięcza pochodzącej z mitologii greckiej pięknej nimfie Minthe. Miał się w niej zakochać sam bóg świata podziemnego – Hades. Niestety dowiedziała się o tym jego zazdrosna żona i zamieniła biedną nimfę w znaną nam dziś roślinę. Starożytni Grecy i Rzymianie używali mięty nie tylko w celach gastronomicznych – była dla nich popularnym lekiem na niestrawność, bóle brzucha czy klatki piersiowej.

Mięta występuje w różnych odmianach (pieprzowa, długolistna, polna) na terenie całej niemal Europy oraz sporej części Azji. Możemy bez trudu sami podjąć się jej hodowli w doniczce. Mięta zawiera m.in. witaminę A, kwas foliowy, mangan i żelazo. Jednak ze względu na swój intensywny smak najczęściej trafia do dań i napojów w niewielkich ilościach.

W produktach spożywczych szukajmy tej naturalnej, np. w postaci olejku miętowego, jak w czekoladzie i pastylce miętowej marki Wawel.

DLACZEGO WARTO SIĘGNĄĆ PO MIĘTĘ?

Wiórki kokosowe
Dawni Malajowie nazywali palmę kokosową "drzewem o tysiącu zastosowań". Trudno się temu dziwić, nawet dzisiaj znajdziemy dla jego orzechów mnóstwo zastosowań. Ich tłuszcz przydaje się w kuchni, olejek w łazience, wiórki zaś są pysznym dodatkiem do czekolady. Kokos pokonał długą drogę, by trafić na nasze stoły – występował wcześniej m.in. w Azji Południowo-Wschodniej i wyspach Oceanii. W Nowej Zelandii z kolei odkryto skamieliny drzew kokosowych sięgające wiekiem 15 mln lat! W Europie kokosy pojawiły się dzięki portugalskim i holenderskim podróżnikom, których okręty w XVI i XVII w. docierały do najodleglejszych zakątków planety.

Mleko z orzecha kokosowego jest prawdziwą kopalnią wartości odżywczych. Posiada witaminy z grupy B, magnez, potas, cynk, żelazo, mangan, okazuje się również cennym źródłem elektrolitów. Wiórki pozyskiwane są z tak zwanego mięsa kokosowego – białej warstwy, którą hodowcy wydobywają z łupiny orzecha razem z mlekiem. Co ciekawe, pozostałą skorupę wykorzystuje się do rzeźbienia pamiątek i zabawek.

Wiórki kokosowe to także smaczny składnik słodyczy, np. czekolad (czekolada bez dodatku cukru z wiórkami kokosowymi, Wawel) czy cukierków (M!chałki z Wawelu Kokosowe). Robiąc słodkie zakupy, warto zwrócić uwagę na to, czy producent nie dodaje do wiórków zbędnych dodatków.

Jak widzimy, składniki czekolady mają długą historię oraz wiele zastosowań, niekoniecznie związanych ze sztuką tworzenia słodyczy. Pamiętajmy – w sklepie wybierajmy tylko takie produkty, których składników jesteśmy pewni.

Uwielbiamy ją nie tylko w formie tabliczki. Starta lub roztopiona czekolada jest znakomitym dodatkiem do ciast i deserów, ale… możemy ją wykorzystać również do potraw mięsnych.

Meksykański kurczak w czekoladzie
Meksyk jest ojczyzną kakao, więc nic dziwnego, że kurczak w czekoladzie to jedna z najpopularniejszych potraw w tym kraju. Choć brzmi dziwnie, to dość zaskakujące połączenie tworzy bardzo wykwintne danie. Paleta smaków (od słodko-gorzkiego po kwaśny i pikantny) jest na tyle bogata, że potrawy tej nie da się porównać z żadną inną. Do jej przyrządzenia, oprócz mięsa, potrzeba między innymi bulionu, papryczki chili, kminku, cynamonu i dobrej jakości czekolady, z których powstaje aromatyczny sos. Gotowe danie można udekorować kolendrą. Doskonale prezentuje się w towarzystwie ryżu.

Ciasto poczwórnie czekoladowe Nigelli Lawson
Nie ma odpowiednich słów, które mogłyby wyrazić błogostan, jaki ogarnia człowieka po zjedzeniu tego wypieku. Przepis na poczwórnie czekoladowe ciasto wymyślony został przez brytyjską dziennikarkę i autorkę książek kulinarnych, Nigellę Lawson. Słodki przysmak szybko podbił serca mieszkańców Londynu, a wieść o nim obiegła pozostałe regiony wysp. Sekretem tego ciasta jest oczywiście czekolada – co więcej, mamy ją w czterech różnych odsłonach: masa kakaowa, z której robione jest ciasto, czekoladowe kostki zatopione w środku, polewa czekoladowa oraz finałowa posypka zrobiona ze startej czekolady. Voilà!

Wegańskie brownie z fasoli
Moda na kuchnię wege i fit od lat święci triumfy, a pomysły na słodkie wypieki stają się coraz bardziej wyrafinowane. Jednym z nich jest wegańskie brownie z fasoli. Oszałamiająco czekoladowe z kruchym, lekko popękanym wierzchem, a przy tym nie aż tak bardzo kaloryczne. Jak to możliwe? Wszystko dlatego, że głównym składnikiem tego ciasta jest… czerwona fasola. Dodatki to banan, cukier, kakao i tabliczka gorzkiej czekolady. Jeżeli zależy nam na tym, aby ciasto było nie tylko smaczne, ale i bez chemii – sięgajmy po produkty, które mają wyłącznie dobre składniki. To ważne, zwłaszcza w przypadku czekolady, z której robiona jest polewa.

Fondue dla zakochanych
Czym właściwie jest fondue? To potrawa wywodząca się z kuchni szwajcarskiej, popularna także w kuchni francuskiej i włoskiej. Mimo iż kojarzy się nam z fontanną pełną czekolady, to tradycyjnie jest daniem przygotowywanym z gorącego sera i białego wina. Z kolei czekoladowe fondue to wersja dla miłośników słodkości. Możemy w nim zanurzać przeróżne dodatki – świeże owoce, pianki i ciasteczka.

Czekoladowy mus z wodą po cieciorce.
W pierwszej chwili słowo "aquafaba" brzmi jak jedno z akcesoriów malarskich. Nic bardziej mylnego. W rzeczywistości jest to woda po ciecierzycy w puszce. Składnik ten może stanowić bazę wielu słodkich deserów. Odkrycie go wywołało prawdziwą rewolucję, zwłaszcza wśród fanów kuchni roślinnej, którzy zaczęli robić z aquafaby m.in. ciasta, musy czekoladowe i bezy. Taki mus jest bardzo prosty w przygotowaniu – wystarczy roztopiona tabliczka dobrej czekolady i woda po cieciorce ubita na pianę. Kto by pomyślał, że tylko dwa składniki mogą dać naszemu podniebieniu tyle przyjemności!

PRZEPIS NA MUS CZEKOLADOWY Z MALINAMI

Piernik staropolski
Klasyczny, z nutą korzenną i przywodzący na myśl rodzinne święta – taki właśnie jest piernik. Wilgotne, ciemnobrązowe ciasto znane było już w średniowieczu, a z uwagi na cenne składniki, takie jak bakalie, traktowano je jako towar luksusowy. W Toruniu zaczęto wypiekać słynne katarzynki, a w Szczecinie popularne były pierniczki z migdałami i skórką cytryny. Najpopularniejszą wersją jest piernik staropolski, przekładany powidłami śliwkowymi i polany grubą warstwą czekolady. Po upieczeniu dojrzewa jeszcze przez jakiś czas i z każdym dniem robi się coraz smaczniejszy. Piernik to tak lubiane ciasto, że w czeskim mieście Ráby otwarto nawet muzeum Chatka z piernika.

Kotleciki z indyka z pikantnym sosem czekoladowym
Kto by pomyślał, że pierś z indyka, suszone śliwki i camembert potrafią stać się prawdziwą ucztą dla zmysłów. A to wszystko za sprawą tajemniczego sosu, który nadaje głównej potrawie niezwykłego charakteru. Jego kluczowym składnikiem jest czekolada rozpuszczona w kąpieli wodnej, z dodatkiem chili, cynamonu i miodu. Pamiętajmy jednak o tym, aby w trakcie robienia sosu używać czekolady z naprawdę dobrym składem, bez oleju palmowego, ani sztucznych dodatków. Powinna zawierać co najmniej 70 proc. masy kakaowej i lecytynę z certyfikowanych nasion soi, jak np. czekolada marki Wawel. Z nią z pewnością uzyskamy efekt, o jaki nam chodzi.

Żeberka z gorzką czekoladą
Ta potrawa to dowód na to, że popularne słodkości sprawdzają się nie tylko jako deser. To jeszcze słodsza alternatywna dla tych, którzy kochają żeberka w miodzie. Najważniejszą rolę odgrywa tu oczywiście sos, który przyrządza się z tabliczki gorzkiej czekolady, ketchupu, octu balsamicznego i całej palety ziół. Polewa się nim upieczone w żaroodpornym naczyniu żeberka, po czym serwuje wraz z ryżem i świeżymi liśćmi sałaty.

Czekoladowe spaghetti z sosem malinowym i miętą
Podobno to nie Włosi wymyślili spaghetti, tylko Arabowie – a kto wpadł na pomysł, żeby zrobić makaron z czekolady? Bez względu na to, kim była ta osoba, danie zaskakuje zarówno wyglądem, jak i smakiem. I nie chodzi o kupny makaron, lecz prawdziwą czekoladę z dobrym składem, z której formułuje się odpowiednią masę, a następnie tworzy z niej paski przypominające spaghetti. Dodatkami mogą być ser mascarpone, maliny, mięta. Wszystko, co pasuje do czekolady!

Kochają ją ludzie na całym świecie i bardzo łatwo się o tym przekonać. Wystarczy odwiedzić kilka krajów, w których czekoladzie poświęcono wyjątkowe obiekty oraz eventy. Co roku odwiedzają je tysiące miłośników słodyczy ze wszystkich kontynentów.

Comalcalco w Meksyku
Zaczynamy podróż od wizyty w kraju, z którego czekolada powędrowała na cały świat. To właśnie na terenie dzisiejszego Meksyku Hiszpanie odkryli ziarna kakaowca oraz wywar przygotowywany z nich przez Indian. Trudno więc dziwić się, że w tym amerykańskim kraju czekoladowe tradycje są do dziś wyjątkowo żywe. Widzimy to szczególnie w mieście Comalcalco (stan Tabasco).

Znajdują się tu liczne plantacje kakao, których tradycje sięgają jeszcze czasów kolonialnych. Część z nich (np. Hacienda de la Luz czy Jesus Maria Cocoa Hacienda) możemy zwiedzić w ramach wycieczki. Dowiemy się dzięki niej, jak uprawiany jest kakaowiec, a także jak wygląda tradycyjny proces powstawania czekolady. Na koniec przyrządzony na naszych oczach wywar możemy skosztować.

W pobliżu farm znajdują się udostępnione zwiedzającym ruiny dawnego miasta Majów. Tak więc z wycieczki do Comalcalco wrócimy bogatsi nie tylko o wiedzę na temat czekolady.

CioccolaTo’ we Włoszech
W listopadzie każdego roku Turyn staje się europejską stolicą czekolady. Odbywa się tu festiwal zwany CioccolaTo’, podczas którego nawet amatorzy pizzy znajdą coś dla siebie. Punktem centralnym wydarzenia jest barokowy plac San Carlo, znajdujący się w cieniu pięknego barokowego pałacu. Dawniej gromadził on kupców, artystów i rzemieślników z całej Europy, obecnie zaś jest istną mekką dla miłośników kawiarni i wyrobów cukierniczych.

W 2019 r., festiwal CioccolaTo’ odbędzie się w dniach 8 - 17 listopada. Spróbujemy wtedy jednej z najpyszniejszych czekolad na świecie. Turyńczycy uważają bowiem, że o tym przysmaku wiedzą wszystko (gorącą czekoladę serwuje się tu od 1560 r.). Festiwal to także świetne miejsce dla miłośników eksperymentów. Można tu spróbować tak nietypowych słodyczy, jak czekoladowego kebaba albo takąż samą pizzę. CioccolaTo’ w listopadzie wabi również artystów, którzy na placu San Carlo wykonują oryginalne rzeźby, oczywiście z czekolady.

The Chocolate Museum w Wielkiej Brytanii
Również Londyn obfituje w miejsca popularne wśród miłośników czekolady. Jest ich w stolicy Wielkiej Brytanii tak wiele, że istnieje nawet specjalna wycieczka tematyczna dla turystów, zwana "The Chocoholic's Tour of London". Jedną z jej najważniejszych atrakcji jest dwupiętrowe The Chocolate Museum (pod adresem 187 Ferndale Road, Brixton).

To miejsce, gdzie dowiemy się wiele na temat powstawania czekolady. Zobaczymy służące do jej wyrobu narzędzia i zabytkowe naczynia, w których była trzymana lub podawana. W muzeum znajdują się również mapy i zdjęcia pokazujące historię czekolady w Imperium Brytyjskim – od jej przybycia na Wyspy z Ameryki, aż po nowoczesną produkcję przemysłową. Na terenie obiektu znajduje się też kawiarnia, w której możemy odpocząć po trudach zwiedzania.

Dowiedź się więcej - poznaj właściwości i zalety kakao!

Słodki Wawel w Polsce
Kraków zajmuje na kartach historii polskiej czekolady szczególne miejsce. To tutaj chociażby w muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego znajdziemy dzisiaj najstarszą zachowaną nad Wisłą tabliczkę owego smakołyku. Najprawdopodobniej zgubił ją w 1787 r. podczas swojej wizyty na Wawelu ostatni król Polski, Stanisław August Poniatowski.

Z kolei w 1898 r. powstała w stolicy Małopolski firma cukiernicza Wawel SA, założona przez Adama Piaseckiego, przedsiębiorcę zwanego "królem czekolady". Piasecki 12 lat później otworzył własną fabrykę czekolady, a niebawem – pierwszy sklep firmowy w kamienicy na krakowskim Starym Rynku. Obecnie Wawel posiada już 15 sklepów firmowych.

Jeden z nich znajduje się na samym Zamku Królewskim (nazwa marki przecież zobowiązuje!). Podobnie jak w meksykańskim Comalcalco, możemy tu połączyć rozkoszowanie się słodkimi przysmakami ze zwiedzaniem liczącego sobie setki lat obiektu. Wiedzę na temat czekoladowych tradycji w Krakowie poszerzymy także w niedawno uroczyście otwartej sklepokawiarni Wawel przy ul. Wrocławskiej 17. Dokładnie pod tym adresem Adam Piasecki otworzył blisko 100 lat temu swoją fabrykę. Dlatego w kawiarni znajduje się specjalny kącik, w którym zobaczymy pamiątki (historyczne opakowania, fotografie) nawiązujące właśnie do bogatych tradycji cukierniczych firmy Wawel.

KAWIARNIA I SKLEP FIRMOWY WAWEL

Jeśli szukamy pomysłu na urlop i dosłownie nie możemy żyć bez czekolady, powyższe cztery lokalizacje zdecydowanie powinniśmy rozważyć. Niezależnie bowiem od miejsca na mapie, skosztowanie pysznego smakołyku zawsze umili nam czas wolny.